W&G 05-2012 Julia van Grinsven, één van de drie projectmanagers van Kentalis International, is voor twee weken in Ethiopië voor samenwerkingsprojecten
met de Universiteit van Addis Ababa en de Ethiopische Nationale Associatie van Doofblinden (ENADB).
Roman werd geboren in 1963 in Addis Ababa, de hoofdstad van Ethiopië. Tot haar 4e groeide ze op als een horend en ziend kind. Maar op vierjarige leeftijd kwam ze ten val op straat. Ze viel hard met haar hoofd op de grond en werd aangevallen door schapen, die met hun horens tegen haar hoofd stootten. “Ik weet zelf niet of mijn doofblindheid veroorzaakt werd door deze val of dat er al sprake was van beginnende doofblindheid”, zegt Ramon. “Maar in ieder geval na de val verloor ik mijn gezichtsvermogen en mijn hoorvermogen verslechterde ook.”
Zij ging naar de Sebethaschool voor blinde kinderen, maar ging steeds slechter horen naarmate ze ouder werd. “Het werd steeds moeilijker om geluiden te horen die verder weg waren. Na deze school ging ik naar een reguliere school, maar dat was ontzettend moeilijk. Ik werd soms wanhopig, omdat niemand mij hielp. Er was geen informatie over mijn problemen. Niemand was er van bewust hoe moeilijk het was.”
Toch slaagde zij voor de middelbare school met voldoende hoge cijfers om naar de Universiteit te gaan. Maar hoe kon zij het daar ooit redden zonder hulp? “Zelfs mijn vriendinnen zagen er het positieve niet in en zeiden: ’wat denk je dan daarna te gaan doen? En als je slaagt voor de universiteit? Dan is er toch niets voor je?’ Het was echt om wanhopig van te worden.”
Omdat ze niet ervaren genoeg was, kon ze ook niet als leerkracht worden aangenomen bij de Braille-school. Ze kon alleen nog maar teruggaan naar huis, naar haar moeder. “Ik maakte traditionele kleding, maar na een tijdje besloot ik me bij de Blinden Associatie aan te sluiten en zij beloofden mij een baan als braille-medewerker. Het was fijn dat ik een baan had, maar het was moeilijk voor mij dat ik daar de rest van mijn leven zou moeten slijten. Ik was goed in Engels en Frans, maar ik verloor mijn hoop dat ik ooit nog iets zou kunnen doen met die talenkennis. Ik had geen enkele informatie over doofblindheid en dacht dat ik de enige persoon op de wereld was met zo’n handicap.”
Gedurende haar werk voor de Blindenorganisatie werd ze uitgenodigd om deel te nemen aan een conferentie in Nairobi (Kenia) waar acht landen een Afrikaanse Associatie voor Doofblinden oprichtten. Ze ontdekte toen ook dat er in Oeganda en Kenia veel meer bekend was over doofblindheid en de mensen motiveerden haar om in Ethiopië een eigen organisatie op te richten. “Ik zette een comité op van vijf mensen, waarin ik de enige doofblinde was. Dit comité zorgde voor de statuten en de interne regels van de organisatie. Het was toen voor het eerst dat ik ontdekte dat er nog meer doofblinden in Ethiopië waren. Iemand van een centrum voor blinden vertelde mij namelijk dat hij vijf doofblinde familieleden had, die hij uit schaamte altijd verborgen hield. Met deze vijf doofblinde mensen zette ik de organisatie ENADB op en uiteindelijk werden we ook erkend door de overheid.”
In juni 2005 kon Roman naar de Algemene Vergadering van de Wereld Federatie van Doofblinden in Finland. Deze reis zou haar leven volledig veranderen. “Ik was verbaasd en vol ongeloof dat er zoveel doofblinde mensen bestonden over de hele wereld!’” Op die conferentie werd ENADB lid van deze Wereld Federatie. Vanaf hier verliep het leven van Roman parallel met wat er gebeurt bij de ENADB, want vanaf dat moment zette Roman zich helemaal in voor de Doofblindenassociatie. Dit is bepalend geweest voor haar leven: “Ik woon nog steeds met mijn moeder, ik ben nooit getrouwd en ik heb geen kinderen. Ik help mijn moeder en mijn moeder helpt mij weer. Maar ik ben gewend om veel dingen zelf te doen. Elke dag kom ik naar het werk met drie verschillende taxi’s en loop ik het laatste stuk zelf.” Dat is niet zo eenvoudig als het lijkt, want de Ethiopische straten zijn vol gevaar: de putdeksels ontbreken vaak, er zijn onverwachte gaten en kuilen in de weg, auto’s hebben altijd voorrang en zebrapaden of voetgangerslichten zijn onbekend in Ethiopië. Op dit moment is Roman volledig doof aan haar linkeroor. Rechts hoort ze nog een klein beetje, maar alleen wanneer iemand van heel dichtbij in haar oor spreekt. Maar Roman heeft bereikt wat zij wilde: ‘Nadat ik mijn levensverhaal op de Ethiopische televisie heb verteld, zijn zaken veranderd voor mij. Ik studeer nu Management Studies aan de Universiteit. Ik ben ontzettend trots om een rolmodel te kunnen zijn voor de Ethiopische Doofblinden’.
Bewerkt door: Kika Meereboer
