“Willen we dit eigenlijk wel? Zo’n evenement waarbij dove mensen als gekke, grappige, domme knechten van een horende man worden neergezet…
Stel je voor: er is al jaren een traditie waarbij doofstomme knechten met een oude horende man op een boot naar Nederland komen en hier pakjes komt uitdelen.Het is één groot feest, de kinderen zijn dol op die doofstommen die lekkernijen uitdelen. Hier en daar vindt een kind de doofstomme knecht een beetje eng, maar de ouders moedigen ze aan om vooral contact te maken en lekker bij de horende oude man op schoot te gaan zitten. Heel Nederland houdt van Sinterklaas en zijn doofstomme Pieten en dit is al honderd jaar zo. En dan op een dag, kijken mensen uit de dovengemeenschap elkaar aan en ze vragen zich af: “Willen we dit eigenlijk wel? Zo’n evenement waarbij dove mensen als gekke, grappige, domme knechten van een horende man worden neergezet… Ze kunnen wel goed rennen en springen, maar niet goed de namen op de pakjes opzoeken en voorlezen. Eigenlijk willen we dat de doofstomme Pieten ook eens positief worden neergezet als slimme en handige mensen. En waarom moeten ze altijd achter die horende oude man aan lopen?! En waarom zijn er geen horende Pieten? Zijn doven soms dienaren van horenden?”
In de huidige (uit de hand gelopen) pietendiscussie lopen de emoties hoog op. Ik vind Sinterklaas een ontzettend leuk en kneuterig gezellig feest. Een echt oud-Hollandse traditie. Maar in dit geval kan ik mij goed verplaatsen in de mensen die Zwarte Pieten racistisch vinden. Ik zou ook kunnen zeggen ‘Welnee, Zwarte Pieten zijn hartstikke onschuldig. Het is niet zo bedoeld. Het is gewoon een oude traditie en die Pieten zijn zwart door de schoorsteen, bla bla’. Maar daar gaat het niet om. Het gaat niet om wat er achter het idee van de Zwarte Piet zit, en wat de bedoelingen waren en wat de tradities zijn. Het gaat om wat mensen nú vinden en voelen.
Want, zeg nou zelf: tradities houden ook een keer op. Dit ligt zo gevoelig, omdat het nostalgie is voor volwassenen: jeugdherinneringen gaan verloren. Maar ooit gaan we allemaal dood en daarmee onze herinneringen ook. Zwarte Pieten zijn onschuldig. De associatie met gevoelens van onderdrukking die de zwarte gemeenschap heeft bij Zwarte Piet zijn dat niet. Die moeten we serieus nemen. Denk maar aan de situatie bij De Wereld Draait Door een paar jaar terug. De emoties liepen hoog op in de dovengemeenschap, omdat horende tolken in de spotlights werden gezet en de dove initiatiefnemers niet. Ze voelden zich opzij gezet. Het had toen ook niet geholpen als mensen zouden zeggen dat doven zich niet zo moesten aanstellen, toch?
Dat er een enorme discussie is ontstaan rondom de Zwarte Piet vind ik veel zeggen over de huidige tijd. Blijkbaar gaat het zo goed met Nederland dat we de discussie over een kinderfeest tot onze prioriteiten rekenen. Voor- en tegenstanders in de pietendiscussie reageren ook op elkaar. Aan alle mensen die een mening hebben over Zwarte Piet wil ik zeggen: iedereen heeft een mening. Een ander heeft niet expres een andere mening om jou te pesten. De ander heeft die mening omdat de ander dat nu eenmaal vindt. Net zoals jij vindt wat je vindt.
Op naar vrolijke, gekke, grappige,
slimme, handige én gebarentaalvaardige pieten, in welke kleur dan ook.
Door Roos Wattel en Bart Koolen
